Artykuły...

 

Obsesje Petera Greenawaya

 

Obsesja pierwsza: liczby – niepowtarzalny light motive jego filmów. Liczby występują wszędzie, czy to w tytułach /8 i pół kobiety, Wyliczanka/ czy to w samych obrazach. Większość jego filmów skonstruowana jest na schemacie – liczbie, czy to 2 /Zet i dwa zera – gdzie np. bohaterowie to bliźniacy/ 92 /Kronika wypadków/, 96 /Tulse Luper Suitcases  - numer Uranu w układzie okresowym/ itp. Ciekawym przykładem może być tutaj Wyliczanka, w której przez cały film kolejno pojawiają się w różnych sytuacjach liczby od 1 do 100. Fascynacje matematyczne pozwalają Greenaway’owi klasyfikować, organizować pojawiające się obrazy.

 

Obsesja druga: ciało – w najróżnorodniejszych postaciach, brzydkie ciało, schorowane /Dzieciątko z Macon/, męskie /M jak Mężczyzna/,  martwe /Wyliczanka/, pozbawione nóg /Zet i dwa zera, Osiem i pół kobiety/. Tego typu obraz cielesności spowodowany jest między innymi fascynacjami barokowymi autora, które przejawiają się także i w innych obsesjach.

 

Obsesja trzecia: malarstwo – często kadry z filmów Greenawaya żywcem zaczerpnięte są z obrazów np. w Wyliczance z Velasqueza. Obsesja malowania cała /a raczej zapisywania ciała – ciało to księga, łączy to się z poprzednią i następną obsesją/ w Pillow Book, bohaterem Kontraktu rysownika, oprócz tytułowego artysty są jego ryciny.

 

Obsesja czwarta – pisanie słowa, słowa, które powstają na naszych oczach, czy to w M jak Mężczyzna, Pillow Book, Księdze Prospera. Obok obrazu, przelatujące w kadrze, pisane starodawnym piórem. Motyw spisywania, zapisywania ksiąg, ale także ciał. Łączy się z tym temat księgi, w której zapisane są mądrości i wiedza.

 

Obsesja piąta – wielkie postacie, bohaterami są ikony kulturowe, postacie, których twórczość wpłynęła znacząco na historię kultury. Jest i Darwin /Darwin/  i Mozarta /M jak Męzczyzna/

 

Obsesja szósta – woda; występuje jako jeden z głównych motywów czy to w Kontrakcie rysownika, Wyliczance czy też Księdze Prospera. Woda to śmierć, to w niej toną bohaterowie, to ona pochłania wiedzę zawarta w księgach.

 

Obsesja siódma – erotyzm, łączy się to z obsesją ciała. Erotyzm Greenawaya, to erotyzm, który z jednej strony odpycha z drugiej fascynuje, to dewiacje, stosunki z osobami upośledzonymi na ciele /Zet i dwa zera/. To sytuacje, które nie prowadzą do prokreacji, a zaspokajanie swoich żądz /8 i pół kobiety/, to kara /Dzieciątko z Macon/

 

Obsesja ósma – opera, teatr – świat to teatr, aktorzy odgrywają swoje role, zarazem te role wtapiają się w rzeczywistość /Dzieciątko z Macon/

 

Tak naprawdę te obsesje i przykłady to tylko kropla w morzu innych. Wydaje się, że autor korzysta z tych samych motywów by przedstawić różne treści, powracają light motive, te same zdarzenia w innych konfiguracjach. Aby  rozgryźć obrazy trzeba się niesamowicie natrudzić i przeczytać kilkadziesiąt książek zanim zacznie się je oglądać. Bo takt to możemy nie odgadnąć, kim był Prosper z Burzy Szekspira, na czym polegał fenomen Velasqueza, nie rozgryziemy całej fascynacji Barokiem. Autor często korzysta z rytów mitologii japońskiej, czy też europejskiej. A i tak na końcu poczujemy się maluczcy, bo erudytą niebywałym to on jest.